Onze kerken
Hieronder vindt u al onze kerken. Stuk voor stuk zijn de kerken uniek op hun eigen manier.
Klik hier om de vieringen te vinden in één van onze kerken.
H. Agnes kerk
(Geloofsgemeenschap H. Agnes)
De Agneskerk is een monument van neogotische bouwkunst. De in neogotische stijl gebouwde Parochiekerk van de H. Agnes is gebouwd in 1902-1903 naar het ontwerp van de architecten A.A.J. Margry en J.M. Snickers. Zij is een driebeukige kruisbasiliek zoals dat in het vakjargon van architectuurhistorici heet. Dat wil zeggen dat het middenschip boven de zijbeuken uitsteekt en bovenin eigen vensters bezit, terwijl de plattegrond een kruisvorm vertoont, waarbij het dwarsschip buiten de zijbeuken uitsteekt.
Beeklaan 188 (Google Maps)
Agnes is geboren in de tweede of derde eeuw na Christus in Rome. Als knappe dochter van een rijke christelijke familie wordt zij door menigeen opgemerkt. Zo ook door Procop, de zoon van de prefect van Rome, Sempronius. Reeds als Agnes 12 jaar is, krijgt zij een aanzoek om hem te huwen. Agnes reageert negatief: zij is al verloofd met iemand anders. Zij heeft zichzelf als bruid aan Christus toegewijd. Sempronius probeert haar te overreden met Procop in het huwelijk te treden. Agnes blijft standvastig; ze wilt maagd blijven. De legende vertelt verder dat Sempronius woedend Agnes laat opsluiten in een bordeel. Een engel staat haar terzijde en beschermt haar tegen de zoon van de prefect. Agnes wordt later veroordeeld tot de brandstapel. Ze overleeft de vlammenzee en wordt later met een zwaard onthoofd. Na haar dood hebben Damasus en Ambrosius haar lof bezongen. Haar lichaam wordt begraven in de buurt van Rome, nabij de weg naar Nomentum. In de tijd van Constantijn de Grote wordt op die plaats een kerk gebouwd. Agnes stamt uit het Latijn (‘agnus’ – ‘lam’) c.q. Grieks (‘agnos’ – ‘reine’). Het is Sint Augustinus die op deze betekenis wijst. Ieder jaar wordt op haar dag van gedachtenis, 21 januari, twee ‘Agneslammeren’ gezegend. Dit gebeurt in de grafkerk Capella di Sabina in Rome. De wol van de lammeren wordt gebruikt voor het pallium van de paus en aartsbisschoppen. Agnes wordt gerekend tot één van de eerste heiligen die in de katholieke kerk worden vereerd.
Patronage
Sint Agnes is patrones van kuisheid, kinderen van Maria, maagden en tuinmannen.
Om de hoek van de kerk, in de Newtonstraat nr. 326, bevindt zich de Fatimakapel.
In deze kapel zijn op woensdag- en donderdagmorgen om 9.30 uur Eucharistievieringen. Tevens worden er bijeenkomsten van de diverse Gemeenschappen gehouden en vinden er de doopplechtigheden plaats.
H. Antonius Abt kerk
(Geloofsgemeenschap H. Antonius Abt)
De geloofsgemeenschap H. Antonius Abt heeft twee kerkgelegenheden, de H. Antonius Abtkerk aan de Scheveningseweg 235 en de Lourdeskapel aan de Berkenbosch Blokstraat 9A. In de Antonius Abtkerk vinden de liturgische vieringen plaats; de naastgelegen pastorie wordt gebruikt voor vergaderingen en activiteiten.
De Lourdeskapel is dagelijks geopend voor stil gebed en het opsteken van een kaars.
Scheveningseweg 235 (Google Maps)
Er is heel wat geredetwist voor in februari 1926 de eerste steen werd gelegd voor de H. Antonius Abtkerk. De kerk met 900 zitplaatsen werd in 18 maanden gebouwd naar ontwerp van de Limburgse architecten Jos en Pierre Cuypers. Twee eerdere ontwerpen waren al van tafel geveegd, die plannen hadden geen genade kunnen vinden in de ogen van de plaatselijke instanties. Ze zouden te uitbundig, te ‘Rooms’, zijn geweest en wellicht zelfs provocerend tegenover de overwegend protestantse bevolking van Scheveningen. De opdracht was geen eenvoudige voor Jos en Pierre Cuypers. De uitwendige vormgeving mocht beslist niet opvallend zijn en het gebouw moest een zekere mate van soberheid en toch monumentaliteit uitstralen.
Een en ander heeft geleid tot een monumentale strakke creatie, representatief voor de periode na de neogotiek en Jugendstil. Het rijk versierde interieur is in Art Decostijl. De vierkante toren heeft een hoogte van 50 meter.
Nagenoeg alles wat er te weten valt over de geschiedenis van katholiek Scheveningen en de achtereenvolgende aan de H. Antonius Abt gewijde kerkgebouwen is te lezen op de website van de stichting Vrienden van de Abt.
De Lourdeskapel is een stilte- en gebedscentrum in hartje Scheveningen. De in 1913 gebouwde kapel is vanaf het begin zowel een centrum van Mariaverering als een bezienswaardigheid.
De bidkapel, gelegen in het toeristisch gebied van Scheveningen, mag zich al jarenlang verheugen in een groot aantal bezoekers, afkomstig uit heel het land. De kapel is ook in trek bij allochtone landgenoten. Dagelijks komen tientallen mensen hier bidden, een kaarsje opsteken of de stilte zoeken. Zelfs na de sluiting van de Lourdeskerk in 2005 is het bezoek aan de kapel niet teruggelopen.
De wand achter het altaar wordt in beslag genomen door een verkleinde maar nauwkeurige kopie van de grot in Lourdes, waar in 1858 de verschijning van Maria aan Bernadette Soubirous plaatsvond. Onder het beeld van Onze Lieve Vrouw is een stukje gesteente van de grot in Lourdes ingemetseld.
De kapel met de kerk en de omringende woonhuizen maken deel uit van een stedebouwkundig plan van architect Alexander J. Kropholler. De grot en het Mariabeeld zijn vervaardigd door kunstenaar J.P. Leo Strackee.
De Lourdeskapel is dagelijks geopend van 9.00 tot 18.00 uur.
H. Paschalis Baylon kerk
(Geloofsgemeenschap Driekoningen)
De geloofsgemeenschap H. Driekoningen beschikt over twee kerkgebouwen: de Sint-Paschalis Baylon en de Onbevlekt Hart van Maria (Marlot kerk). Ook vinden er nog Eucharistievieringen plaats in de O.L. Vrouw van Goede Raad die overgedragen is aan de Engelstalige katholieke kerk. De Sint-Paschalis Baylon ligt aan de Wassenaarseweg in het Benoordenhout.
Wassenaarseweg 53 (Google Maps)
De Sint-Paschalis Baylonkerk aan de Wassenaarseweg in Den Haag (Benoordenhout) is gebouwd tussen 1919 en 1921. De kerk is genoemd naar de Spaanse heilige Paschalis Baylon.
De kerk is een goed voorbeeld van de traditionalistische bouwstijl van A.J. Kropholler, die niet eerder zo’n grote kerk bouwde. Alle muren zijn van baksteen, op enkele natuurstenen elementen na. Om de kerk staan nog enkele huizen van dezelfde architect.
Het ommuurde terrein is bijna vierkant, de kerk staat er diagonaal op met de deur naar het westen op de hoek van de Neuhuyskade en de Wassenaarseweg. Het koor staat dus aan de oostkant. Het pseudobasilicale schip heeft een houten ziende kap, gedragen door een houten constructie. Alleen het koor is overwelfd. Door zijn prominente toren en zijn ligging aan de hoek van het Jozef Israëlsplein domineert hij de omliggende wijk.
Het schip van de kerk is zeer breed, omdat Kropholler wilde dat de priester en het altaar voor iedereen goed zichtbaar moesten zijn. De zijbeuken zijn smal en donker. De noordelijke eindigt in de preekstoel, de zuidelijke in een zijaltaar met retabel gewijd aan de heilige Paschalis Baylon met een schildering door Lodewijk Schelfhout.
Er zijn verschillende andere kunstwerken in en aan de kerk aangebracht, onder meer een reliëf boven de ingang van Lambertus Zijl en een preekstoel, een doopvont, kruiswegstaties en een communiebank van de gebroeders Leo en Jan Eloy Brom, alsmede beelden van Jacques en Johanna Sprenkels. De kerkbanken en het andere meubilair plus de lichtkronen zijn ontworpen door de architect.
De aanloop naar de parochie van St.-Paschalis Baylon begint ruim voor de bouw van de kerk, zelfs meer dan 100 jaar terug. Waar nu het Ministerie van Financiën staat, stond tot het begin van de jaren vijftig de neo-classicistische, door de oorlog gehavende kerk van de Heilige Antonius en Lodewijk, vanwege zijn ligging meestal de Boschkantkerk genoemd. Deze wat deftige kerk werd sinds 1767 bediend door de paters franciscanen en vanuit hun pastorie aan de Casuaristraat werd al in het jaar 1910 nagedacht over een te stichten ‘bijkerk’ in de ‘Benoordenhoutsche polder’, waar een nieuwe woonwijk werd gepland. De paters franciscanen waren ervoor beducht dat dit nieuw te bebouwen deel van hun parochie in handen van de ‘wereldheren’ zou kunnen komen en dat de nieuwe wijk dan voor hun orde verloren zou gaan, als zij niet zelf het initiatief voor een nieuwe kerk namen. Daarom werd in 1911, na overleg met de hoogeerwaarde Provinciaal van de franciscaner orde, uit hun midden pater Aemilius Gillissen, kapelaan aan de Boschkant en Praeses van de Sint Jozefgezellen, aangewezen als de te benoemen bouwpastoor. Deze zou zich ruim tien jaar met de oprichting van ‘de Paschalis’ bezig houden. Daarna werd hij eerst rector van de bijkerk en vanaf 1922 pastoor, na de verheffing van het rectoraat tot zelfstandige parochie. Hij zou er tot 1936 blijven. Het geschilderde portret van deze statige pastoor hangt nog altijd in de vergaderzaal van het parochiecentrum.
Het was niet eenvoudig om met de gemeente Den Haag tot overeenstemming te komen over de bouwgrond die in 1913 door het bisdom Haarlem was goedgekeurd. De grond werd pas bij akte van 25 april 1918 door de gemeente aan de parochie van H. Antonius en Lodewijk overgedragen. Ook binnenkerkelijk waren er door pater Gilissen heel wat blokkades te nemen. Niet alle achtereenvolgende pastoors in de pastorie van de Casuaristraat waren even overtuigd van de noodzaak van de nieuwe (bij)kerk.
Pas eind 1917 kon de voorbereiding voor de bouw van de kerk serieus worden aangepakt, waarvan de voorgeschiedenis volgens pater Gillissen zelf een ‘ware lijdensgeschiedenis’ was geweest. In dat jaar werd uiteindelijk een bouwcommissie gevormd, waarin naast de beoogde bouwpastoor de heren H.J.A. van der Voort en L.A. Roozen zitting hadden. Hoewel er aan twee verschillende architecten, W. ter Riele Gzn en A.J. Kropholler gevraagd was een ontwerp voor de nieuwe kerk te maken, bleek al snel dat de tekeningen van architect Kropholler het meest aansloten bij de wensen van de bouwcommissie, niet in het minst bij pater Gillissen. Na enkele aanpassingen in het oorspronkelijke plan resulteerde dit in maart 1919 in een officiële opdracht aan de architect. Na de nodige bouwtechnische discussies en grote zorgen om de vereiste pecunia bij elkaar te krijgen, kon uiteindelijk op 12 augustus 1920 de eerste steen worden gelegd, voorafgegaan door een plechtige heilige Mis in de Boschkantkerk. De eigenlijke kerkwijding vond een jaar later plaats, op 3 augustus 1921, waarbij de toenmalige bisschop van Haarlem, Mgr. A.J. Callier, door maar liefst tien priesters werd geassisteerd. Vanwege de werkzaamheden aan de voorlopige pastorie – de huidige corner- werd de kerk pas op 21 augustus 1921 voor de gelovigen opengesteld. Dat er ook toen nog veel moest gebeuren, moge onder anderen blijken uit het feit dat de prachtige bronzen kruisweg pas vanaf februari 1922 konden worden aangebracht.
Op 2 mei 1922 werd de bijkerk van de Heilige Antonius en Lodewijk op de uitdrukkelijke wens van het bisdom tot zelfstandige parochiekerk verheven en op 14 mei werd kapelaan Gillissen door deken H.A.Th. van Dam tot pastoor geïnstalleerd.
In april 1927 werd besloten om alsnog een nieuwe pastorie te bouwen. Door verzet van een aantal ‘vooraanstaande personen’ werd architect A.J. Kropholler hierbij gepasseerd en tekende architectenbureau Thunnissen-Hendricks voor het ontwerp. Ongetwijfeld speelde hierbij mee dat er in de loop van de jaren nogal wat conflicten waren opgetreden tussen architect Kropholler en pastoor Gillissen over de inrichting van de kerk. Terwijl Kropholler eigenlijk de gehele verantwoordelijkheid hiervoor opeiste, was pastoor Gillissen toch meer gecharmeerd van de Utrechtse edelsmeden Jan Eloy en Leo Brom, die in die tijd erg gerespecteerde leveranciers waren van katholiek kerkelijk vaatwerk. Zij werden zeer tegen de zin van Kropholler uitgenodigd voor het ontwerpen en het verzorgen van nagenoeg de gehele inrichting van de kerk. Met als gevolg dat niet alleen verscheidene kelken, cibories en monstransen door de edelsmidse Brom werden verzorgd, maar ook het altaarciborium (de overhuiving van het altaar), de preekstoel, het Maria-altaar, Jozef-altaar en het Paschalis-altaar, de communiebanken, het tabernakel, het altaarkruis en de vele kandelaars, de doopvont en de reeds eerder vermelde monumentale bronzen kruisweg. Het unieke art-decointerieur van de kerk is dan ook voornamelijk aan het werk van de Gebroeders Brom te danken. ‘Daarmee behoort de Paschaliskerk’, schrijft Annette Gaalman in het gedenkboek bij gelegenheid van het 75-jarig bestaan van de parochie, ‘tot de eerste generatie van (de voor die tijd) “modern” ingerichte kerken in Nederland.’
In hetzelfde gedenkboek schrijft Annette Gaalman: ‘De keuze voor de heilige Paschalis als patroonheilige van de kerk is uniek in Nederland. Gedeeltelijk is deze wijding te verklaren uit het feit dat Paschalis Baylon een franciscaner monnik was en de paters franciscanen natuurlijk graag een franciscaanse patroon wilden. Maar de wijding is pas volledig te begrijpen in het licht van die hernieuwde intense belangstelling vanaf de negentiende eeuw voor het mysterie van de eucharistie. (…) De weldoordachte symboliek van de inrichting van de Paschaliskerk is doortrokken van de speciale eerbied voor het eucharistisch wonder. Veel voorkomende thema’s op het liturgisch vaatwerk zijn de pelikaan met jongen, het Lam Gods en de gekruisigde Christus’.
Pater Kurris sj schrijft over hem in het gedenkboek: ‘Paschalis Baylon leefde in Spanje van 1540 tot 1592. Hij leefde in een tijd, die voor Kerk en maatschappij grote vernieuwingen met zich meebracht. Binnen de Kerk is het de tijd van het Concilie van Trente, dat een binnenkerkelijke hervorming op gang zette en een antwoord zocht op de protestantse afscheiding’. In Spanje zelf is het de tijd van de beginnende contrareformatie onder koning Philips II. Broeder Paschalis blijkt een moedig man, die in de periode rond de beruchte Franse slachtpartij, die bekend is geworden als de Bartholomeusnacht niet schroomt om – in zijn pij – vanuit Valencia dwars door Frankrijk te trekken, om in Parijs een brief van zijn overste te bezorgen aan de algemeen overste van de franciscanen, die daar op dat moment is.
Onbevlekt Hart van Maria kerk (Marlot kerk)
(Geloofsgemeenschap Driekoningen)
De geloofsgemeenschap H. Driekoningen beschikt over twee kerkgebouwen: de Sint-Paschalis Baylon en de Onbevlekt Hart van Maria (Marlot kerk). Ook vinden er nog Eucharistievieringen plaats in de O.L. Vrouw van Goede Raad die overgedragen is aan de Engelstalige katholieke kerk. De Onbevlekt Hart van Maria ligt aan het Bloklandenplein in Marlot.
Bloklandenplein 15 (Google Maps)
De Onbevlekt Hart van Mariakerk, ook wel bekend als de Marlotkerk is een rooms-katholieke kerkgebouw aan het Bloklandenplein in Den Haag.
De kerk staat in de villawijk Marlot en werd in 1947 gebouwd. Hij is gewijd aan het Onbevlekt Hart van Maria. Architect Nicolaas Molenaar jr. ontwierp een kleine zaalkerk in traditionalistische stijl. De stenen waren afkomstig uit de verwoeste gebouwen van de nabijgelegen wijk Bezuidenhout, die in maart 1945 tijdens een Brits bombardement grotendeels werd verwoest.
Het op het terrein gelegen trafohuis, die in stijl is aangepast naar de kerk, is erkend als gemeentelijk monument.
Heel de zo sierlijke wijk Marlot in het stadsdeel Haagse Hout is ‘beschermd stadsgezicht’ en daar is dan ook alle reden toe. Het is qua bouwstijl een esthetische eenheid, een van de meest homogene voorbeelden van de Nieuwe Haagse School en daardoor een kleine Haagse oase tegen de grens van Wassenaar aan. Wie vanaf de Bezuidenhoutseweg de wijk ingaat via de Hofzichtlaan, komt als vanzelf – via een open stuk land en een prachtige vijver aan de linkerzijde – uit op het Bloklandenplein. Op dit wat verstilde plein staat centraal de ‘Marlotkerk’.
Regelmatig luidt het klokje van de Marlotkerk wanneer er twee jonge mensen aan een nieuw leven beginnen. De kerk van Marlot is geliefd bij jonge mensen uit Den Haag en omgeving die gaan trouwen, maar het is ook de kerk waar ieder jaar heel veel kinderen worden gedoopt en van waaruit nogal wat mensen worden begeleid naar hun laatste rustplaats. Begrijpelijk, het is een intieme kerkgelegenheid, met 180 plaatsen niet te groot, prachtig gelegen en – in het jaar 2006 – prachtig gerestaureerd.
De kerk van Marlot werd op 24 augustus 1947 ingewijd door Mgr. J.P.Huibers, de toenmalige bisschop van Haarlem waaronder Den Haag toen nog viel. Daaraan waren al een paar bewogen jaren voorafgegaan. Want de katholieke bewoners van Marlot, die oorspronkelijk hoorden behoorden bij de kerk van Onze Lieve Vrouw van Goede Raad aan de Bezuidenhoutseweg, kregen – vanwege het regelmatige luchtalarm in de oorlogsjaren – steeds meer moeite om het steeds riskanter wordende traject naar hun parochiekerk af te leggen. Men zocht voor de zondagse Eucharistieviering – in ieder geval gedurende de oorlogsjaren – naar een kerkruimte in de buurt, minder gevaarlijk om er naar toe te gaan. Aanvankelijk werd hiervoor een oplossing gevonden doordat de eigenaar van de theeschenkerij ‘De Hoogwerf’ op zon- en feestdagen zijn stalkamer in de ochtenduren ter beschikking stelde. Toen echter ook ‘De Hoogwerf’ door de Duitse bezetter werd gevorderd, vond men op verschillende andere plekken een tijdelijke oplossing. In de zomer kon er worden gekerkt in de stal van de boerderij ‘Welgelegen’ van de dames Duijndam aan de Zijdeweg 56 en vanaf 11 oktober 1944 werden de zondagsvieringen voornamelijk gehouden in het huis van de familie Beers aan de Zijdeweg 4. Vanuit het Bezuidenhout kwam dan een kapelaan om in de viering voor te gaan.
Direct na de oorlog werd er toch al snel het besluit genomen om een meer definitieve kerk te bouwen in Marlot zelf. Een voorlopig kerkbestuur werd samengesteld en architect Nico Molenaar jr. – die ook de Theresiakerk had gebouwd aan de Apeldoornselaan – werd gevraagd om de eerste voorlopige schetsen voor een kerk te maken en op 7 april 1947 werd de eerste steen gelegd van wat nu de huidige kerk is, toegewijd aan het Onbevlekt Hart van Maria, een titel die de H. Maagd Maria zichzelf in 1917 gegeven had bij haar verschijningen aan drie herderskinderen in het Portugese Fatima. De eerste schetsen werden verder uitgewerkt en de kerk zelf werd in de loop van het jaar 1947 gebouwd uit afgebikte stenen, die afkomstig waren uit het puin van het gebombardeerde Bezuidenhout.
In het jaar 2007 – toen alle parochies van het stadsdeel Haagse Hout werden opgeheven om te worden opgenomen in de nieuwe parochie van de H. Driekoningen – werd duidelijk, dat een blijvende toekomst van de Marlotkerk als bijkerk van de nieuwe parochie was gegarandeerd, juist door haar populariteit als doop- trouw- en rouwkerk. Vanuit dat vertrouwen was al in het jaar 2006 besloten tot een grondige restauratie en een aanpassing van het interieur: het was duidelijk geworden dat – ondanks zoveel kerksluitingen in het Haagse – de kerk van het Marlot kon overleven, juist door zijn kleinheid, sfeer en intimiteit.
Helaas zijn er geen foto’s van de Marlot kerk. Een van de parochiefotograven maakt binnenkort een fotoreportage van de Marlot kerk.
OLV Onbevlekt Ontvangen (Elandstraatkerk)
(Geloofsgemeenschap H. Ignatius van Loyola)
De Ignatiusgemeenschap beschikt over het kerkgebouw: De Onze Lieve Vrouw Onbevlekt Ontvangen-kerk aan de Elandstraat. De Onze Lieve Vrouw Onbevlekt Ontvangen-kerk, ook wel Elandkerk of Elandstraatkerk genoemd, staat in het Zeeheldenkwartier.
Toen de Teresia van Avilakerk in de 19de eeuw te klein werd omdat de bevolking van Den Haag zo hard groeide, was het nodig een nieuwe kerk te bouwen. Vanaf 1864 volgde de stadsuitbreiding in de richting van het Zeeheldenkwartier, waarin de Onze Lieve Vrouw Onbevlekt Ontvangen-kerk staat.
Da Costastraat 46 (Google Maps)
Geschiedenis
Omstreeks 1865 werden in de zogenaamde ‘Veenpolder’ de eerste huizen gebouwd. De eerste straat kreeg de naam ‘De Riemerstraat’. De veenpolder was een uitgestrekt vlak weiland, ten noorden begrensd door het ‘Huis Zorgvliet’ en de Laan van Meerdervoort, ten oosten door de Veenlaan en het Noordeinde, ten zuiden door de gracht van de Noordwal en ten westen door de Beeklaan.
Op 8 december 1877 werd een hulpkerk van de Westeindeparochie ingezegend. De grond was gekocht door Prinses Sophia van Sacksen-Weimar voor f. 93.387,50,-. Op 5 juni 1878 richtte de bisschop van Haarlem officieel de parochie ‘Onze Lieve Vrouw Onbevlekt Ontvangen’ op. 8 juni 1890 werd de bouw van de nieuwe kerk aangekondigd.
De architect was N.Molenaar. Op 10 december 1890 vond de aanbesteding plaats voor f.203.949,-. De aannemer was B. Krijnen. Beide waren parochianen. Op 1 maart 1891 werd de eerste spade in de grond gestoken en op 8 juni de eerste steen gelegd. De kerk werd geconsacreerd op 1 december 1892.
De OLV Onbevlekt Ontvangen aan de Elandstraat is een driebeukige kruisbasiliek in neogotische stijl, voorzien van rechthoekige kapellen tegen de zijbeuken van het schip.
Aan weerszijden van de ‘west’ gevel twee torens met slanke naaldspitsen, opgaand van frontalen. Koor schip en dwarsschip hebben gemetselde luchtbogen. Schip en transept worden omgeven door galerijen, geopend naar de middenbeuk door spitsboognissen, waarin gekoppelde spitsbogen op deelzuiltjes met kleine roosvensters daarboven.
De scheibogen van het schip zijn rondbogig en rusten of forse, ronde pijlers met gebeeldhouwde kapitelen, van welker dekplaten schalkenbundels opgaan, waaruit zich de gewelfribben ontwikkelen. Bovenin de lichtbeuken bevinden zich venstertripletten, groepen van drie lancetvensters waarvan de middelste hoger is dan de andere twee. Aan weerszijden van het priesterkoor hoge zijkapellen, van het middenkoor gescheiden door ronde pijlers.
De zevenzijdig gesloten apsis heeft rijzige lancetvensters met daaronder scheibogen op gedrongen zuilen. De ‘oostpartij’ van de kerk, gevormd door de kruisingstravee met koor en transept, is in de plattegrond klaverbladvormig, hetgeen wil zeggen dat zowel het koor als de dwarsschiparmen veelhoekig gesloten zijn. De gehele kerk word overkluisd door gemetselde kruisribgewelven. Aan weerszijden van de eerste travee van het schip sluiten kapellen met veelhoekige sluitingen aan op de zijbeuken. De rechter daarvan is de doopkapel. In de westgevel een portaal met rondbogige archivolten, daarboven een roosvenster.
Het gebouw is een dominerend element in de laat negentiende eeuwse stadswijk. De torens, die 72 meter hoog zijn, beheersen het beeld van de wijk. Verder is de kerk 60 meter lang, 40 meter breed en 35 meter hoog.
In 1972 werd de kerk op de voorlopige monumentenlijst geplaatst. In 1974 werd dit definitief. Van 1974 t/m 1982 is incidenteel het hoognodige onderhoud gepleegd, met gedeeltelijk rijkssubsidie. In 1980 berichtte het Ministerie van OC & W, dat er voorlopig geen subsidie meer mogelijk was.
In 1981 tot 1983 vond, gezien de slechte toestand van de daken, een noodherstel plaats. Tevens werd het urgente onderhoud uitgevoerd. Kosten f. 420.791,-. Het rijk gaf hierop alsnog subsidie. In de jaren 1984 tot 1986 zijn volledige restauratieplannen ontwikkeld in samenwerking met de Rijksdienst voor Monumentenzorg, de gemeente Den Haag en het bisdom Rotterdam
Het orgel is gebouwd in de jaren 1905/06 door de Gebroeders Franssen uit Roermond. Met zijn 43 stemmen, verdeeld over drie manualen en pedaal is het een van de grootste orgels die deze orgelmaker heeft vervaardigd.
Het is het derde orgel uit een serie van drie nagenoeg identieke instrumenten. De eerste twee stonden in resp. de St.-Christoffelkathedraal in Roermond en de St.-Franciscuskerk te Nijmegen. In 1945 werden deze twee orgels door bommen vernield, waardoor het Haagse orgel het enig overgebleven grote werk van de Gebroeders Franssen is.
Dit duidelijk romantische instrument verenigt op geheel aparte wijze Duitse, Franse en Engelse elementen met elkaar, terwijl het verbazingwekkend is om te horen dat de verschillende muzikale lijnen van barokmuziek uitstekend te volgen blijven.
Het orgel is nagenoeg origineel gebleven: slechts 2 van de 43 stemmen werden door andere vervangen, terwijl de buiten gebruik gestelde magazijnbalg met bijbehorende schepbalgen in de torenruimte zijn blijven staan.
In september 2007 is er begonnen met een omvangrijke restauratie van dit rijksmonument. Om deze restauratie te financieren werd er een Adoptieplan opgesteld, waarbij parochianen, oud-parochianen, orgelliefhebbers, concertbezoekers, bedrijven of andere organisaties een orgelpijp konden adopteren.
Op 15 mei 2011 werd het gerestaureerde orgel weer in gebruik genomen tijdens een feestelijk concert.
H. Jacobus de meerdere kerk
(Geloofsgemeenschap H. Jacobus de meerdere)
De St. Jacobus de Meerdere kerk is gebouwd in de jaren 1875-1878 naar het ontwerp van de grote bouwmeester uit de periode van de neogotiek, P.J.H. Cuypers. Met de fontein op Het Binnenhof is de St. Jacobuskerk het enige bouwwerk van Cuypers in Den Haag, maar wel een van de mooiste scheppingen van deze stijl in ons land. Daarom staat de kerk dan ook op de rijksmonumentenlijst.
Parkstraat 65a (Google Maps)
De bouw van de kerk is een driebeukige kruisbasiliek in neogotische stijl. De half ingebouwde kerktoren met zeskantige torenspits aan de voorzijde is 94 meter hoog en daarmee de hoogste kerktoren van Den Haag. Op het kerkgebouw bevindt zich ook een vieringdakruiter met naaldspits. Bijzonder is dat de architect de steunberen aan de binnenkant van de muren plaatste om de beschikbare ruimte optimaal te kunnen benutten.
Enkele algemene gegevens:
- Lengte van de kerk inclusief toren: ca. 64 m.
- Hoogte van het middenschip onder de gewelven: 17 m.
- Aantal zitplaatsen: ruim 1100
- Kosten van de bouw en inrichting in 1875: ca. NLG 500.000
- In 1975 werd de kerk op de rijksmonumentenlijst geplaatst
De St. Jacobus de Meerdere kerk heeft door de jaren heen meerdere periodes van restauratie gekend.
1973 – 1974: Restauratie van het interieur van de kerk.
1992 – 1993: Restauratie aan de toren van de kerk.
2001 – 2010: grote restauratie van alle muren, gewelven, al het voeg- en schilderwerk aan de binnenzijde van de kerk. Ook de neogotische aankleding is gerestaureerd. Zo zijn alle glas-in-lood ramen hersteld en achter een beschermend glazen raam geplaatst tegen de erosie door invloeden van buitenaf. Ook de polychromie, de tegelvloeren, altaren, communiebanken, preekstoel en de zeer indrukwekkende kruiswegstaties zijn aangepakt.
Met de voltooiing in 2010 van de grote restauratie is de kerk nog meer dan voorheen een monument geworden van kerkelijke kunst en geloofsbeleving in de 19de eeuw.
Openstelling
De kerk is iedere zaterdag open van 13.30 tot 16.00 uur voor gebed, het aansteken van een kaars of bezichtiging (uitzonderingen daargelaten). De kerk is tevens alle werkdagen (behalve vrijdag) open van 13.30 tot 15.00 uur. Uiteraard is iedereen ook welkom tijdens de dagelijkse liturgische vieringen. Zie hiervoor het overzicht van de vieringen
Rondleiding door de kerk
Het prachtig gerestaureerde kerkgebouw van de H. Jacobus de Meerdere is tegenwoordig ’s middags geopend voor bezichtiging en bezinning. Veel gelovige en niet gelovige toeristen, passanten en cultuurliefhebbers maken daar gebruik van. Wist u dat het mogelijk is om een begeleide rondleiding door het kerkgebouw aan te vragen? Een van onze deskundige en toegewijde gidsen maakt dan gedurende ruim een uur een rondgang door het kerkgebouw. U wordt gewezen op cultuurhistorische details en de geschiedenis van de restauratie. Vanzelfsprekend komen ook de liturgische aspecten en de betekenis van het gebouw op de christelijke levensweg aan bod. De kosten voor een begeleide rondleiding bedragen € 162,50 voor maximaal 25 personen. De opbrengsten komen geheel ten goede aan het onderhoud van het kerkgebouw en de pastorie.
Tip: een onderscheidend idee bij gelegenheid van een verjaardag of jubileum! Informatie en reservering via beheercommissie.jacobus@rkdenhaag.nl
Het hoofdorgel van de St.-Jacobuskerk is met zijn 57 sprekende registers het grootste orgel van Den haag. Het orgel stamt van origine uit de kerk van de O.L. Vrouw van de H. Rozenkrans (Spaarnekerk) in Haarlem. Het werd in 1890 gebouwd door de firma P.J. Adema uit Amsterdam. Rond 1975 werd het orgel aangekocht en overgebracht van Haarlem naar den Haag.
Bij restauratie werkzaamheden van 2007-2009 is herstelwerk uitgevoerd en de dispositie werd met enkele registers uitgebreid tot de huidige 57 sprekende stemmen.
Voor meer achtergrond informatie over het hoofdorgel:
De restauratie van 2000-2009.pdf
Historische gegevens.pdf
H. Martha kerk
(Geloofsgemeenschap H. Willibrord)
Midden in de Schilderwijk bevindt zich de H. Martha kerk. De geloofsgemeenschap H. Willibrord bestaat nog niet zo lang, pas sinds 1997 na een samenvoeging van de H. Engelbewaardersparochie, de H. Hart van Jezusparochie, de H. Josephparochie en de H. Marthaparochie. Als afzonderlijke parochies kennen zij een rijk verleden dat teruggaat tot het eind van de 19e, begin 20e eeuw.
Hoefkade 623 (Google Maps)
Geschiedenis
De Marthakerk staat aan de Hoefkade in de Schilderswijk. De kerk is tussen 1908 en 1909 gebouwd naar een ontwerp van Nicolaas Molenaar sr. In deze jaren groeide Den Haag sterk doordat katholieke Brabanders naar de stad toe trokken. De kerk is in 1909 in gebruik genomen en gewijd aan de Heilige Martha.
In 1924 werd de kerk vergroot door Nicolaas Molenaar jr., zoon van de oorspronkelijke architect. Tevens werd een nieuwe toren aangebouwd. In 1960 liep het kerkbezoek in de Schilderswijk sterk terug. Andere kerken zoals de Sint-Jozefkerk werden afgebroken, maar de Marthakerk bleef open. De bevolkingssamenstelling van de wijk veranderde sterk in de jaren 1970 en 1980 en de oorspronkelijke autochtone bewoners trokken weg.
Nieuwe katholieke migranten uit alle delen van de wereld kwamen in de Schilderswijk wonen en maakten ook gebruik van de Marthakerk, die daardoor weer bestaansrecht kreeg. In april 2009 werd het 100-jarig jubileum gevierd. De Marthakerk wordt tot op heden gebruikt door de H. Willibrordgemeenschap.
Nicolaas Molenaar sr. ontwierp een hallenkerk in neogotische stijl. Zijn ontwerp is gebaseerd op de Grote Kerk in het centrum van Den Haag. De Marthakerk heeft drie transepten en gesloten zijkapellen aan beide zijden van het koor. Het interieur is versierd met decoratieve schilderingen, onder meer op het houten tongewelf van het schip en de zijkapellen. De gemetselde pilaren zijn bekleed met gekleurd leisteen. De vensters zijn voorzien van glas-in-loodramen.
Bijzondere elementen van de inventaris zijn de beelden van het Heilig Hart en Maria, de gebeeldhouwde kuip van de preekstoel en de neogotische communiebank, die allemaal onder de monumentenstatus vallen. In 1924 werd de kerk door Molenaar jr. uitgebreid met een extra travee aan de zuidelijke entree en de toren met zadeldak. Boven de ingang bevindt zich het grote roosvenster, met daaronder 7 kleine spitsboogvensters.
Tussen 2005 en 2009 is het interieur en exterieur van de Marthakerk geheel gerestaureerd. Het gebouw is een Rijksmonument.
De Sint-Josephkerk was een rooms-katholieke kerk in de Schilderswijk in Den Haag.
De Sint-Josephparochie is in 1880 opgericht, in de tijd de bevolking van de Schilderswijk sterk groeide. Voor de inwijding van de Sint-Josephkerk maakte men gebruik van een houten noodkerk aan de Van der Duynstraat. De Sint-Josephkerk is tussen 1886 en 1888 gebouwd aan de Van Limburg Stirumstraat. De kerk is ontworpen door Evert Margry en wordt beschouwd als het hoogtepunt van zijn carrière. Het was een grote driebeukige neogotische kruiskerk.
Wegens teruglopend kerkbezoek is de kerk in 1971 gesloten en in 1975 gesloopt. Daarna werd de Josephkerk de Josephkapel in de Van Limburg Stirumstraat binnen een verzorgingstehuis. Nu is de Josephkapel gevestigd in het Zamen in de Esperantostraat 12 in Den Haag.
Clemens Willibrord, ook Willibrordus genoemd, was een rooms katholieke aartsbisschop en missionaris van Angelsaksische afkomst. Willibrord is een christelijke heilige en staat ook bekend als de “apostel der Friezen”, soms ook als “apostel van de Lage Landen”.
Op zijn 20e vertrok Willibrord naar Ierland. In de Abdij van Rathmelsigi onderwierp hij zich aan een regime van strenge tucht. Tien jaar later, hij was toen 30 jaar oud, werd hij daar in 688 tot priester gewijd. In 719 ontving Willibrord bezoek van Bonifatius, die na een verblijf van drie jaar naar de Germaanse landen vertrok om daar te gaan kerstenen. Willibrord maakte een aantekening die in de kantlijn van een kalender werd gezet, betreffende de belangrijkste data van zijn missionariswerk: zijn aankomst in 690 in Francia, bisschopswijding in 695, eindigend met het gezegde in Dei nomine feliciter (in de naam van God gelukkig).
Willibrord stierf op 81-jarige leeftijd en werd op eigen verzoek begraven in Echternach. Heden ligt Willibrords graf in de crypte van de basiliek van de Abdij van Echternach
